<-
->

Si 13:1 Izay mikasika ny dity dia voaloto, ary izay mikambana amin' ny mpiavona, zary manahaka azy. Qui touche à la poix s' englue, qui fréquente l' orgueilleux en vient à lui ressembler.
Si 13:2 Aza mametraka enta-mavesatra eo an-tsorokao; ary aza mikambana amin' ny olona mahery sy manankarena noho hianao. Fikambanana inona no azon' ny vilany tany sy vilany varahina, atao? Hopohin' ny vilany varahina ny vilany tany, ka ho montsana io. Ne te charge pas d' un lourd fardeau, ne te lie pas à plus fort et plus riche que toi. Pourquoi mettre le pot de terre avec le pot de fer? S' il le heurte il se brisera.
Si 13:3 Ny manankarena manao ny tsy marina ary mangovitra ny hatezerana; ny mahantra asian-dratsy, no miala tsiny. Le riche commet une injustice, il prend de grands airs; le pauvre est lésé, il se fait suppliant.
Si 13:4 Raha mbola misy soa azonao atao aminy, ampiasainy hianao, ary rahefa tsy manan-katao aminy intsony hianao, dia ariany. Si tu lui es utile il se sert de toi, si tu fais défaut, il s'écartera de toi.
Si 13:5 Raha mbola manana hianao, hiara-mitoetra aminao izy, hoendahany ny anananao, tsy ahoany akory izany. As-tu quelque bien? Il vivra avec toi, il te dépouillera sans aucun remords.
Si 13:6 Misy ilany anao va? hanangoly anao izy, hitsiky aminao, hampanantenantena anao, tsy handala teny soa aminao, ary hilaza aminao hoe: Inona no ilainao? A-t-il besoin de toi? Il t' enjôlera, te fera des sourires et te donnera de l' espoir, il t' adressera de bonnes paroles et dira : "De quoi as-tu besoin?"
Si 13:7 Hozezehiny fanasana hianao, mandra-panendaka anao indroa na intelo; ary amin' ny farany, hihomehezany hianao; rahefa izany hahita anao izy dia hilaozany hianao, sady hampandihy loha eo anatrehanao izy. Il t' humiliera au cours de ses festins, jusqu'à te dépouiller par deux et trois fois, et pour finir il se moquera de toi. Puis s' il t' aperçoit il s'écartera de toi en hochant la tête à ton sujet.
Si 13:8 Mitandrema sao mety hoangoleny hianao, ary sao ho lavo amin' ny fietrena hianao ao anatin' ny fanambinana. Prends garde de ne pas te laisser séduire, pour ne pas être humilié dans ta sottise.
Si 13:9 Raha ny manam-pahefana no miantso anao, mihemora hianao, ny vao mainka hanasa anao mafy no hataony. Quand un grand t' appelle, dérobe-toi, il t' appellera de plus belle.
Si 13:10 Aza mankeo aminy tampoka, fandrao roahiny hianao; ary aza mijanona lavitra azy loatra, fandrao hadino. Ne te précipite pas, de peur d'être repoussé; ne te tiens pas trop loin, de peur d'être oublié.
Si 13:11 Aza mihevitra ny hiresaka aminy toy ny mitovy saranga, ary aza matoky ny resaka be ataony. Ne t' avise pas d'être familier avec lui, ne te fie pas à sa faconde. Par son verbiage il te met à l'épreuve, comme en se jouant il s' informe.
Si 13:12 Fa hotsapainy amin' ny teniny mikararana hianao, ary hanontaniany, somary asiany hehy. Olona tsy manana antra izy, ka tsy hitana ao aminy izay teninao akory. Ary tsy hitsitsy famelezana na famoretana izy, aminao. Impitoyable est celui qui colporte les propos; il ne t'épargne ni les coups ni les chaînes.
Si 13:13 Mitandrema, ary mitandrema tsara, fa miara-mandeha amin' ny faharavanao hianao. Prends garde et fais bien attention, car tu chemines en compagnie de ta propre ruine.
Si 13:14 Ny zava-boahary miaina rehetra, dia ny mitovy aminy; ny olombelona rehetra tia ny namany.
Si 13:15 Ny nofo rehetra miray araka ny karazany; ary ny olombelona rehetra mikambana amin' izay manahaka azy. Tout être vivant aime son semblable et tout homme son prochain.
Si 13:16 Fikambanana inona no mety hisy amin' ny amboadia sy ny zanak' ondry; toy izany koa ny amin' ny mpanota sy ny olona tia vavaka. Toute bête s' accouple selon son espèce et l' homme s' associe à son semblable.
Si 13:17 Fihavanana inona no mety hananan' ny amboahaolo sy ny amboa? Fihavanana inona no mety hihavanan' ny mpanankarena sy ny mahantra? Comment pourraient s' entendre le loup et l' agneau? Ainsi en est-il du pécheur et de l' homme pieux.
Si 13:18 Ny ampondra dia no firembin' ny liona any an' efitra; toy izany ny mahantra dia firembin' ny mpanankarena. Quelle paix peut-il y avoir entre l' hyène et le chien? Et quelle paix entre le riche et le pauvre?
Si 13:19 Halan' ny mpiavonavona, ny fietrena: toy izany koa halan' ny mpanana ny mahantra. Les onagres au désert sont le gibier des lions, ainsi les pauvres sont la proie des riches.
Si 13:20 Raha ny manankarena no mangozohozo, tohanan' ny sakaizany; fa raha ny ambany kosa no lavo, vao mainka roahin' ny sakaizany. Pour l' orgueilleux l' humilité est une abjection ainsi le riche a le pauvre en horreur.
Si 13:21 Raha ny mpanana no potraka, maro no mamonjy azy; manao teny tsy misy heviny izy, ankatoavin' ny olona koa. Fa raha ny ambany no potraka, vao mainka koa tsinìna. Quand le riche fait un faux pas, ses amis le soutiennent; quand le malheureux fait une chute, ses amis le rejettent.
Si 13:22 Raha miteny ny mpanana, mangina avokoa ny olona rehetra, sady deraina manakoako hatrany an-danitra ny lahateniny. Fa raha ny mahantra no miteny, ataony hoe: Mba iza koa io? ary raha manohina izy, alavon' ny olona. Quand le riche trébuche, beaucoup le reçoivent dans leurs bras, s' il dit des sottises, on le félicite. Quand le malheureux trébuche, on lui fait des reproches, s' il dit des choses sensées, il n' y a pas de place pour lui.
Si 13:23 Tsara ny harena, raha tsy mikambana amin' ny ota; ary ratsy ny fahantrana, eo am-bavan' ny mpankahala fivavahana. Quand le riche parle, tous se taisent et l' on porte aux nues son discours. Quand le pauvre parle, on dit : "Qui est-ce?" Et s' il achoppe on le jette par terre.
Si 13:24 Ny fon' ny olombelona dia manova endrika azy. Mahatonga azy ho tsara na ratsy izy. La richesse est bonne quand elle est sans péché, la pauvreté est mauvaise aux dires de l' impie.
Si 13:25 Ny tarehy miramirana, no mariky ny fo faly: ny asan' ny fieritreretana, no ahitana foto-kevitra mahasoa. Le coeur de l' homme modèle son visage soit en bien soit en mal.
Si 13:26 A coeur en fête, gai visage; l' invention des proverbes est un travail pénible.

<-
->